Türkiye’de Eğitim Durumu ve Kuşaklar Arası Aktarım

Caner ÜNVER/ANKARA, (DHA) – Türkiye’de annesi yükseköğretim mezunu olan bireylerin eğitim seviyeleri incelendiğinde, %2,7’sinin lise altı, %13,7’sinin lise ve dengi, %83,5’inin ise yükseköğretim mezunu olduğu tespit edilmiştir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), ‘Dezavantajların Kuşaklar Arası Aktarımı’ başlıklı özel bir modül çalışmasından elde edilen verilerle ilgili olarak, Nisan 2024’te yayımladığı ‘Dezavantajların Kuşaklar Arası Aktarımı, 2023’ bülteninde düzeltmeler yapmıştır.

Bu çalışma, Avrupa Birliği ülkeleri ile eş zamanlı olarak gerçekleştirilen Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması ile birlikte uygulanan bir modül olup, 25-59 yaş grubundaki bireylerin eğitim durumları ile 14 yaş civarındayken ebeveynlerinin eğitim seviyelerini karşılaştırmayı amaçlamaktadır.

Yapılan araştırmaya göre, 14 yaş civarındayken annesi yükseköğretim mezunu olan bireylerin, günümüzdeki eğitim seviyeleri incelendiğinde aşağıdaki veriler elde edilmiştir:

• Lise altı: %2,7
• Lise ve dengi: %13,7
• Yükseköğretim: %83,5

Aynı şekilde, 14 yaş civarındayken babası yükseköğretim mezunu olan bireylerde ise şu sonuçlar elde edilmiştir:

• Lise altı: %4,4
• Lise ve dengi: %16,0
• Yükseköğretim: %79,5

14 yaş civarındayken annesi lise altı eğitim seviyesini tamamlayan bireylerin eğitim durumu ise şu şekildedir:

• Lise altı: %56,3
• Lise ve dengi: %21,9
• Yükseköğretim: %21,9

Babası lise altı eğitim seviyesini bitiren bireyler için ise oranlar şöyledir:

• Lise altı: %60
• Lise ve dengi: %21,5
• Yükseköğretim: %18,4

İşveren Olma Oranı ve Ekonomik Durum

14 yaş civarındayken babası işveren veya kendi hesabına çalışan bireylerin durumu incelendiğinde, %39,2’sinin şu an ücretli, maaşlı veya yevmiyeli olarak çalıştığı, %14,5’inin işveren veya kendi hesabına çalıştığı ve %5,6’sının ücretsiz aile işçisi olarak görev yaptığı görülmektedir. Bu bireylerin %40,6’sının ise iktisaden faal olmadığı kaydedilmiştir.

Ayrıca, 14 yaş civarındayken ailesinin maddi durumunu ‘çok kötü’ olarak değerlendirenlerin %14,9’u şu an en yüksek %20’lik gelir grubunda bulunurken, %24,4’ü ise en düşük gelir grubunda yer almaktadır. Ailesinin maddi durumunu ‘çok iyi’ olarak belirten bireylerin ise %40,8’i en yüksek gelir grubunda, %8,4’ü ise en düşük grupta yer almaktadır.

Konut Durumu ve Tatil İmkanları

Görüşülen bireylerin 14 yaş civarındayken ailesi ev sahibi olanların %57,7’sinin şu an oturduğu konutta mülkiyet durumu ev sahibi iken, %26,3’ü kiracı olarak yaşamaktadır. Kiracı olan bireylerin %40’ı şu an oturduğu konutun sahibiyken, %47,7’sinin ise kirada oturduğu tespit edilmiştir.

14 yaş civarındayken tüm ailesiyle 1 haftalık tatil masrafını karşılayabilen hanelerde yaşayan bireylerin %59,6’sının şu anki haneleri ile 1 haftalık tatil masrafını karşılayabildiği, maddi yetersizlik nedeniyle tatil masrafını karşılayamayan hanelerde yaşayanların ise %69,1’inin şu anki haneleri ile de bu masrafı karşılayamadığı belirlenmiştir. Ayrıca, 14 yaş civarındayken hanesinde yaşayan tüm çocukların günde en az 1 kere et, tavuk veya balık içeren yemek masrafını karşılayabilen bireylerin %72,4’ünün şu an hanesinde 2 günde 1 bu yemek masrafını karşılayabildiği, %27,6’sının ise bu masrafı karşılayamadığı ortaya konmuştur.

(DHA)